Książka o stwardnieniu rozsianym i jego prawdopodobnych przyczynach

Ma charakter popularno-naukowy i skierowana jest do osób zainteresowanych tematyką tej wymykającej się jak dotąd nauce choroby. Hipoteza w niej prezentowana jest próbą wyjaśnienia wielu zagadek towarzyszących schorzeniu, takich jak: zadziwiająca lokalizacja geograficzna, stosowana w młodości dieta, poziom tlenu w otaczającym środowisku, płeć oraz tryb życia. Wszystkie te czynniki zostały zanalizowane aż do poziomu funkcjonowania genów i pojedynczej komórki w organizmie, stąd lektura może okazać się wyzwaniem dla osób nienależących do świata biochemii. Autor jest osobą spoza środowiska naukowego, a treść zawarta w książce jest wynikiem konfrontacji piętnastu lat analizy literatury naukowej oraz obserwacji własnej, trwającej trzydzieści lat choroby. Jeżeli zawarta w niej teoria zostanie zweryfikowana pozytywnie, może stać się kamieniem milowym w zrozumieniu stwardnienia rozsianego.

Stwardnienie rozsiane (w skrócie SM, od łac. Sclerosis Multiplex) jest chorobą postrzeganą jako autoimmunologiczna. W takich chorobach za podstawowy mechanizm uznaje się nieuzasadniony atak własnego układu odpornościowego na poszczególne tkanki organizmu. W przypadku SM jest on ograniczony do mózgu i tylko górnej części rdzenia kręgowego. Najbardziej widocznym obrazem choroby jest występowaniem ognisk demielinizacji, czyli utraty otoczki mielinowej nerwów w niektórych miejscach. W obszarach tych obserwuje się nagromadzenie różnych aktywnych komórek odpornościowych, z czego wyciągnięto wniosek o źródle SM. Niestety nie wszystkie zjawiska związane z tą chorobą da się tym wyjaśnić. Najbardziej kłopotliwą sprawą jest tu układ geograficzny występowania stwardnienia rozsianego na kuli ziemskiej. Istnieją pewne prawidłowości, takie jak wyraźnie malejąca liczba zachorowań wśród ludzi zamieszkających obszary coraz bliższe równikowi. Naturalnie nasuwający się wniosek o wpływie nasłonecznienia na wytwarzanie witaminy D w organizmach jest trudny do utrzymania, gdyż w okolicy biegunów kuli ziemskiej zachorowania także maleją. Ta zagadka, jak i kilka innych (takich jak epidemia SM na Wyspach Owczych w czasie II Wojny Światowej) jest omawiana w książce. Książka ta jest prezentacją hipotezy stworzoną przez autora, która rzuca nowe światło na zagadkowość stwardnienia rozsianego.

Powodem napisania książki jest stworzona przez autora hipoteza o mechanizmie wywołującym zachorowanie na stwardnienie rozsiane (skrót: SM). Hipoteza ta zakłada istnienie tylko dwóch bezpośrednich czynników za to odpowiedzialnych. Pierwszym jest nadmierna stymulacja środowiskowa jednego z genów kształtujących rytm dobowy organizmu w okresie dojrzewania. Drugim czynnikiem jest nierównomierne czasowo ukrwienie mózgu, wywołujące często powtarzane serie lekkich mikroudarów niedokrwiennych. Najczęstszym hipotetycznym powodem tego stanu jest kontuzja kręgosłupa szyjnego blokująca czasowo krążenie płynu mózgowo rdzeniowego między komorami mózgu i kanałem rdzenia kręgowego. Przepływ ten jest konieczny dla buforowania skutków nierównomiernej pracy serca (skurcz-rozkurcz) tłoczącego krew do obszaru czaszki. Wywołuje to skokowe zmiany ciśnienia w układzie komorowym mózgu nadmiernie uciskające żyły odprowadzające krew z mózgu i pogorszenie krążenia krwi w momentach powstałej blokady. Po jej ustaniu np. wskutek zmiany pozycji ciała krążenie wraca do normy.
Efektem współwystępowania obu czynników, zdaniem autora książki, jest stwardnienie rozsiane. Hipoteza ta wydaje się być kluczem do rozwiązania wielu zagadek związanych z SM.

Autor książki jest osobą spoza środowiska naukowego. Jednak wszystkie informacje w niej zawarte pochodzą wyłącznie z uznanych w nauce źródeł. Z oczywistych względów nie dotyczy to samej hipotezy łączącej wg autora większość znanych aspektów stwardnienia rozsianego. Znaczącym źródłem informacji o SM jest obserwacja własnego organizmu i trwającej już 30 lat choroby oraz 15 lat lektury prac naukowych.

Łukasz Burczyński.